LENGUA CASTELLANA: TEMA 5

EN ESTA UNIDAD VAMOS A TRABAJAR:

1. Lectura: qué es un marrón y cómo afrontarlo (página 14 y 15)

2.Descripción de personas y lugares (página 62-65)

3. Reflexión sobre la lengua:

3.1 Léxico: Los campos semánticos y los campos léxicos. (página 90 y 91)

3.2 Ortografía: Acentuación de diptongos y triptongos. (página 105).

3.3 Gramática: Relativos, interrogativos y exclamativos. La interjección. (páginas 124-126).

4. Literatura: El cuento (páginas 170-173)

3. REFLEXIÓN SOBRE LA LENGUA

3.1 LÉXICO: CAMPO SEMÁNTICO Y CAMPO LÉXICO

• Campo léxico. Conjunto de palabras de cualquier categoría gramatical relacionadas por su significado: Bella, lindo, hermosura, embellecer.

• Campo semántico.  Conjunto de palabras de la misma categoría gramatical relacionadas por su significado: Bello, guapo, lindo, hermoso.

ACTIVIDADES

http://www.magialectora.com/ejercicios-para-los-campos-lexico-y-semantico/

http://cplosangeles.juntaextremadura.net/web/edilim/tercer_ciclo/lengua/vocabulario/semantico_lexico/semantico_lexico.html

https://luisamariaarias.wordpress.com/lengua-espanola/tema-10/vocabulario-campo-semantico/

http://www.educa.madrid.org/web/cp.beatrizgalindo.alcala/zona/tercerciclo/campo_sem/1_semantico.htm

http://salonhogar.net/Salones/Espanol/1-3/Campos_semanticos.htm

3.2 ORTOGRAFÍA: DIPTONGOS Y TRIPTONGOS

---

Diptongo es la reunión de dos vocales en la misma sílaba que se pronuncian en un solo golpe de voz.

Ejemplo: aire, causa, aceite, deuda, boina.

---

Triptongo es la reunión de tres vocales que se pronuncian en un solo golpe de voz.

Ejemplo: limpiáis, acariciéis, averiguáis, buey, miau.

Hiato es cuando dos vocales van seguidas en una palabra pero se pronuncian en sílabas diferentes.

Ejemplo: león, aéreo, raíz, feo, peana.

---

Normas de acentuación de diptongos, triptongos e hiatos:
Los diptongos y triptongos siguen generalmente las normas generales de la acentuación y se colocará la tilde en la vocal que suena más fuerte.

Ejemplos: diócesis, diáfano, también, después, huésped, náutico, náufrago, sepáis, lleguéis, limpiéis, averiguáis, cuídalo, cuídame, farmacéutico.

La "h" muda entre vocales se considera inexistente con respecto a la acentuación de diptongos.

Ejemplos: desahuciar, rehilar.

La "y" griega final forma diptongos y triptongos pero nunca se pondrá tilde en los mismos.

Ejemplos: convoy, Eloy, Uruguay, Paraguay, virrey, Valderaduey.

Los hiatos siguen, casi siempre, las normas generales de la acentuación.

Ejemplos: león, aéreo.

Hay un caso especial que lleva tilde para romper diptongo que no sigue las normas generales.

Ejemplos: raíz, búho, baúl, Raúl, tío, río, María, cantaría, rehúso, ahínco, caída, iríais, reúne, actúa...

ACTIVIDADES 
http://roble.pntic.mec.es/msanto1/ortografia/ejerdip.htm

3.3 GRAMÁTICA: RELATIVOS, INTERROGATIVOS Y EXCLAMATIVOS. LA INTERJECCIÓN.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA: 5.GAIA

• EGURALDIA, une zehatz batean dagoen atmosferaren egoeraz aritzeko erabiltzen dugu.

• KLIMA berriz, eskualde batean ematen diren baldintza atmosferikoen multzoa da, hau da, klima urteetan zehar eskualde batean izaten den eguraldi atmosferikoaren konstanteen segida da. 

https://sites.google.com/site/dbh2gizarte/home/geografia-gaitegia/4-eguraldia-eta-klima/1-eguraldia-eta-klima

https://es.slideshare.net/5b1basurto/eguraldia-eta-klima

http://www.lapecera.eu/natura/EGURALDIA/

https://www.slideshare.net/romangallastegi/eguraldia-eta-klimak

EUSKARA: 5. GAIA

Unitate honetan hau landuko dugu:

1. Entzutea eta ulertzea, hitz egitea eta elkarrizketan jardutea.

2. Irakurtzea eta idaztea.

-Albistea (fotokopia)

3. Hizkuntzaren ezagutza.

3.1 Gramatika: adjetiboa (128 orrialdea)

3.2 Ortografia: marratxoz idatzi beharreko hitzak (157 orrialdea)

3.3 Hiztegia: Denbora (110 orrialdea)

4.Hizkuntza literarioa

-Literatura generoak (fotokopia)

2. IDAZMENA: ALBISTEA

Albistea 

https://sites.google.com/site/irratiaetaahozkotasuna/jarduerak/albistea

Kazetaritzako beste generoekin gertatzen den moduan, albisteak idatzi egin behar dira. Eta hauxe izango da, hain zuzen ere, jarduera honen helburua: geroago ahots gora irakurriko ditugun albisteak idaztea.

Horretarako, bi gauza jakin behar ditugu: alde batetik, zer den albistea, eta, bestetik, zein diren albistearen atalak eta ezaugarriak. Beraz, gauza horiek guztiak aztertuko ditugu.

ZER DA ALBISTE BAT? Kazetaritzaren oinarrizko generoa da, eta gertaera baten adierazpena. ZEIN DIRA ALBISTEAREN EZAUGARRIAK? Gaurkotasuna: kontatzen den gertaera jazo berria da. Laburtasuna: albistea laburra da. Zehaztasuna: argi azaldu behar da informazioa, irakurle guztiek uler dezaten. Erakarpena: erakargarria izan behar du, hau da, irakurlearentzat interesgarria. Objektibitatea: albisteak objektiboa izan behar du, eta, beraz, kazetariaren iritzia ez da inola azaldu behar.

ALBISTEAREN ELEMENTUAK

Albisteak bost galderari erantzuten die (kazetaritzako 5 W-ei, hain zuzen ere):

WHO? Nor edo Nork?	Nor da albistearen protagonista?
WHAT? Zer?	Zer gertatu da?
WHERE? Non?	Non gertatu da?
WHEN? Noiz?	Noiz gertatu da?
WHY? Zergatik?	Zergatik gertatu da?

ALBISTEAREN ATALAK

Idatzitako albiste batean atal batzuk daude. Funtseskoenak hauexek dira:

- Titulua. Testuaren goialdean idazten da, letra lodiz eta handiagoz, eta, normalean, zer(k) eta nor(k) galderei erantzuten die. Erakargarria izan behar du, irakurleak albiste osoa irakurtzeko grina sorrarazteko.

Kasu batzuetan, tituluarekin batera, goi-tituluak eta azpitituluak ere ager daitezke, baina aipatutako bi elementu horiek ez dira derrigorrezkoak albiste batean.

- Sarrera edo “lead”. Albistearen laburpen txiki bat da, eta oinarrizko informazioa ematen du. 5 W-ei erantzuten die. Hala ere, albiste batzuetan ez dago sarrerarik, eta, kasu horietan, gorputzaren lehen paragrafoak betetzen du funtzio hori.

- Gorputza. Albistearen garapena da.
ARIKETAK

Orain badakizue zer den albistea eta zein diren haren ezaugarriak eta atalak, eta, ikasitakoa praktikan ipintzeko, honako bi ariketa hauek proposatzen dizkizuegu:

1. ARIKETA. Jarri binaka edo hirunaka,  eta, bi albisteak irakurri ondoren, bete itzazue taulak.

2. ARIKETA. Jarri binaka edo hirunaka, eta entzun ezazue honako irratsaioa:

http://ikasbilberri.ikasbil.net/web/ikasbil/dokutekako-fitxa?p_p_id=56_INSTANCE_fLB1&p_p_lifecycle=0&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-1&p_p_col_count=1&articleId=1405073&groupId=10138

Komentatu zuen artean zein desberdintasun ikusten dituzuen irakurri eta entzun  dituzuen albisteen artean, geroago, gainerako ikaskideekin komentatzeko.

JARDUERA.  Momentuz, albisteen ezaugarriak ikasteaz gain, albiste batzuk ere aztertu dituzue, baina ez duzue ezer sortu. Orain zuen txanda heldu da: albisteak idatzi behar dituzue. Beraz, zuen inguruan (institutuan, auzoan, herrian…) edo urrunago (Euskal Herrian, Espainian, munduan…) gertatutako zerbait aukeratu, eta horri buruzko albiste bat idatziko dituzue.

Pausoak:

• Berria aukeratu.
• Zirriborro bat idatzi.
• Zuzendu testu hori, ikaskide eta irakaslearen laguntzarekin.
• Ahoz irakurri testu hori, saioak egiteko.

Aholkuak:

• Erregistro formala erabili behar duzue.
• Ez egin oso esaldi  luzeak .
• Hiztegiari dagokionez, hitz zehatzak eta aberatsak erabili.
• Koherentzia eta kohesioa oso garrantzitsuak dira.
• Testua ulerterraza izango da, edozeinek ulertzeko modukoa.
• Saia zaitezte ahoskera lantzen: soinuak ondo ahoskatu, puntuazio-markak errespetatu, bolumena eta erritmo egokiak erabili.

3. HIZKUNTZAREN EZAGUTZA

4.HIZKUNTZA LITERARIOA

https://prezi.com/kewczbitv2ru/literatur-generoak/